Sevgili Peygamber Efendimiz (SAV)'in Allah (c.c) ile konuşmasıyla ortaya çıkan ve sonrasınca Cebrail (a.s)'ın da dahil olduğu bu konuşmayla beraber Tahiyyat duası ortaya çıkmaktadır.
Genellikle birçoğumuzun namaz surelerinden biri olarak bildiği ama aslında dua olan Tahiyyat yani Ettahiyyatü 5 vakit namazda ilk ve son oturuşlarda okunur.
Kuran-ı Kerim'de zikredilmeyen bu dua; Miraç gecesinde Allah (c.c) ile Peygamber Efendimiz (SAV)'in karşılıklı konuşmaları ve vahiy meleği Cebrail (a.s)'ın da bu konuşmaya eşlik ettiği cümlelerden oluşmaktadır.
Sıkıntılı anlarda kalbin ferahlaması, yemek yaparken yemeğin bereketlenip çoğalması ya da onca kalabalığın içinde yapayalnız hissedildiğinde Allah'ın her daim sizinle olduğunu iliklerinize kadar hissedebileceğiniz Tahiyyat duası, uyumadan önce okunması tavsiye edilen en etkili dualardan da biridir.
Sevgili Peygamber Efendimiz (SAV), namazlarında Ettahiyyatuyu yani Tahiyyat duasını okumuş ve ashabına da Kuran'dan sure ezberletir gibi bu duayı öğrenmelerini istemiştir.
Öyle ki Efendimiz (SAV) hadis-i şerifinde ''Her iki rekatta oturduğunuz zaman; et- tahiyyatü lillahi... deyin'' (Müslim, Salat, 24; Ebu Davud, Salat,122) buyurmuştur.
TAHİYYAT DUASININ SIRRI
Sevgili Peygamber Efendimiz (SAV), Miraç Gecesi huzuru ilahiye varınca hürmetinden dolayı Allah'a "Ettehıyyatü lillahi vessalavatü vettayyibatü" buyurmuş. Allah (c.c)'da 'Habibim' diye sevdiği Efendimiz (SAV)'i karşılayıp selamlayarak "Esselamü aleyke eyyühennebiyyü ve rahmetullahi ve berekatüh" demiş, Yeniden Peygamberimiz (SAV) konuşarak "Esselamü Aleyna ve ala ibadillahissalihin" cümlesiyle Allah'ın selamına karşılıkta bulunmuş ve bu güzel konuşmaya şahit olan Cebrail (a.s) de "Eşhedü enlailahe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abduhü ve rasulüh" demiş ve böylelikle de Ettahıyyatü duası ortaya çıkmıştır. Özetle; Allah'ın, Peygamberimizin ve Cebrail'in ortak sözlerinden oluşmaktadır.
ETTAHİYYATÜ DUASI TÜRKÇE OKUNUŞU:
"Ettehiyyâtu lillâhi vessalevâtu vettayibât. Esselâmu aleyke eyyuhen-Nebiyyu ve rahmetullahi ve berakâtuhu. Esselâmu aleynâ ve alâ ibâdillâhis-Sâlihîn. Eşhedu en lâ ilâhe illallâh ve eşhedu enne Muhammeden abduhû ve Rasuluh." (Buhârî, “Eẕân)
ETTAHİYYATÜ DUASI ANLAMI:
"Bütün duâlar, senâlar, bedenî ve mâlî ibadetler Allah Teâlâ’ya mahsustur. Ey Peygamber! Sana selâm olsun, Allah’ın rahmeti ve bereketi üzerine olsun. (Ey Rabb’imiz)! Selâm bize ve Allah’ın sâlih kullarının üzerine olsun. Şahitlik ederim ki, Allah'tan başka ilah yoktur. Yine şahitlik ederim ki, Muhammed, O'nun kulu ve Peygamberidir."
NAMAZDA ETTAHİYYATÜ OKUMAK FARZ MI?
Hanefî mezhebine göre namazdaki son oturuştaki süre, teşehhüt miktarıdır. Bu da “Tahiyyat” duasını okuyacak uzunluktaki vakittir. Tüm oturuşlarda tahıyyat duasını okumak vacip gibidir.
Şâfiî ve Hanbelîlere göre, son oturuşta oturma vakti, teşehhüt miktarına ilaveten, Hz. Peygamber’e salavât getirebilecek, yani, “Allahümme salli alâ Muhammed” diyecek kadardır.
ETTAHİYYATUNUN ÖNEMİ...
Sevgili Peygamber Efendimiz (SAV)'in hadis-i şerifinde yer almakla beraber Kuran-ı Kerim'de yer almamaktadır. “Her iki rekâtta oturduğunuz zaman; “et-tehıyyâtü lillâhhi... deyin” (Müslim, Salât, 24; Ebû Dâvud, Salât, 122) buyuran Efendimiz (SAV) ile namazda olan Ashâb-ı kiram önceleri, “Cebrâil’e, Mikâil’e, filancaya ve falancaya selâm olsun” diyorlardı. Efendİmiz (SAV)'de kendilerine dönerek, Tahiyyat duasını öğretmiş ve oturuşta Tahiyyat duası okununca, bunun gökte ve yerde, Allah’ın her sâlih kuluna isâbet edeceğini bildirmiştir. (Buhârî, Ezân, 148.)
NAMAZDA İŞARET PARMAĞINI KALDIRMANIN HÜKMÜ!
5 vakit namaz içerisinde Tahiyyat duasını okurken duanın şehadet kısmında işaret parmağı yukarı doğru kaldırılır. ''La ilahe'' derken sağ elin işaret parmağı ile orta parmağın halka şeklinde kaldırılıp ''İllallah'' denileceği zaman indirilmesinin sünnet davranışlar arasında olduğu bilinmektedir. Fakat bunu doğru bir şekilde yapmak çok önemlidir. Dikkatli bir şekilde yapılmadan yanlış yerde yapılırsa günaha girileceğinden dolayı bazı alimler bu hareketi zamanında yapmakta zorlanan kimseler için terk edilebilirliğini tavsiye etmektedir.
Maliki mezhebine göre, teşehhüdün başından sonuna kadar, şahadet parmağını sağa-sola yavaşça hareket ettirmek sünnettir. (bk. V. Zuhayli, el-Fıkhu’l-islami, 1/716)
Hanefi mezhebine göre, “lâ ilâhe” derken sağ elin baş parmağı ile orta parmağın halka yapılıp şahadet parmağının kaldırılması ve “illallah” derken indirilmesi sünnettir.
Şâfi mezhebine göre “illallah” denince işaret parmağı yukarı kaldırılır ve ilk teşehhüdde ayağa kalkıncaya, son teşehhüdde selam verinceye kadar öylece bırakılır.
