Diğer isimleri: Hintbademi, Cacao, Cocoa, Theobroma Cacao
Botanik bilgi: Kakao ağacı 4-8 metre boyunda, nadiren de 15 metre olabilir ve yukarı kısımları oldukça sıkı ve çatalıdır.
Kakao ağacında çiçek diğer bitkilerden farklı olarak gövde ve dallardan direk olarak 0,7-1,5 sm uzunluğunda bir sapa sahiptir.
Çiçeklerde 2-10 adeti bir arada olabilir ve genellikle beyaz veya beyazımsı sarı taçyapraklara sahiptir.
Yaprakları 15-25 sm uzunluğunda 5-15 sm genişliğinde yumurta veya geniş bir mızrak şeklinde koyu yeşil renkli, üzerinde parlak, damarları derin ve kenarları dalgalıdır.
Meyveleri küçük, oval dilim dilim, sarı esmer veya beyazımsı kırmızı renkte ve uca doğru hafif sivricedir.
Meyvelerinde 20-50 adet tohum bulunur. Bademi andırır şeklinde, kabuğu esmer veya kestane renkli içi beyaz, sarı, beyazımsı sarı, eflatun, kan kırmızısı veya karışık renklerde olabilir.
Yetiştiği yerler: Vatanı orta Amerika iken zamanla önce güney Amerika sonra batı Afrika ve nihayet günümüzde hemen hemen tüm tropikal ülkelerde yetiştirmektedir. Türkiye’de ancak seralarda yetiştirilebilir, bu nedenle ekonomik değildir.
Bilinen bileşimi: İçinde, güçlü kakao antioksidanları (kakao yağı sayesinde), karbonhidratlar (nişasta ve çeşitli şekerler sayesinde), yüksek miktarda bitkisel protein, potasyum ve magnezyum; az miktarda kalsiyum ve tuz; demir zerreleri; A vitamini, B1 (tiamin) vitamini, B2 (riboflavin), D, ve E; ve kafein bulunur.
Bunların pek çoğu çikolatayı sağlık açısından faydalı kılan besleyici maddelerdir. Miktar olarak küçük olmasına rağmen büyük bir enerji kaynağıdır.
Kullanım alanları: Tohumlarının terkibinde “Teobromin” denilen alkaloid vardır. Bu madde uyarıcıdır. Tohumlarından Kakaoyağı (Oleum cacao) çıkarılır. Kozmetik sanayiinde ve eczacılıkta fitil (süpozituvar) yapmakta kullanılır.
Tohumlarının yağı alındıktan sonra elde edilen kakao tozundan çikolata yapılır.
FAYDALARI
· İştah açıcı ve kuvvet vericidir, idrar söktürür.
· Kakao yaşlanma karşıtı antioksidanlar bakımından zengindir.
· Vücuttaki zehirlerin dışarı atılmasını sağlar.
· Böbrek iltihaplarını giderir.
· Kafeinden dolayı kahvede olduğu gibi yatıştırıcı ve uyarıcı etkisi vardır.
Kullanım şekli: Kakao tozundan 1-2 kahve kaşığı bardağa konur ve üzerine 200-300 ml kaynatılmış su ilave edilir, buna sütte katılabilir.
Uyarı: Aşırı miktarda Kakao içilmesi, baş ağrısı, terleme, titreme, depresyon, bağımlılık gibi rahatsızlıklara neden olabilir ve çikolata ise kişide aşırı açlık rahatsızlıklara neden olabilir.
KAKAONUN FAYDALARI
Kakao/çikolata enerji verir. Kakao ve çikolata önemli enerji kaynaklarıdır; az bir hacimde yoğunlaştırılmış kalorileri sayesinde kakao ve çikolata, bitkiler arasındaki en yoğun enerji kaynaklarındandır. Bu nedenle, sporcular tarafından da tercih edilir.
Kakao ve bitter çikolata kolesterol içermez. Sütlü çikolata ve beyaz çikolata ancak çok az miktarlarda içerirler ve bu da eklenmiş olan süt yağlarından dolayıdır. Kolesterol içermemekle birlikte içeriğindeki stearic asit (doymuş yağlı asit) sayesinde LDL ya da "kötü" kolesterolün etkisizleştirilmesinde, "iyi" kolesterol üretiminin teşvik edilmesinde rol oynamaktadır.
Kakao ve çikolata mineraller bakımından bir hazine sunarlar. Bakır, magnezyum, demir, fosfor ve kalsiyum bunlar arasındadır. 100 gram sütlü ya da beyaz çikolata RDA olarak yüzde 20 ile yüzde 40 arasında kalsiyum içerir.
Kakao ve çikolatadaki bazı polyphenol'lerin kırmızı şaraptan daha fazla antioksidan etkilerinin bulunduğu tahmin edilmektedir: Bu konudaki araştırmalar devam etmekte ve ümit verici sonuçlar göstermektedirler. Örneğin, kakaoda bulunan flavonoid'ler, iyi kolesterolü (HDL'i) kötü kolesterole (LDL'e) dönüştüren oksidasyonu önlemektedir. Bilim adamları, kakao flavonoid'lerinin kırmızı şarapta bulunan flavonoid'lerden daha güçlü olduklarını bile düşünmektedirler. Kakao polyphenol'lerinin ayrıca vücudu, bağışıklık sistemine hasar veren ve romatizma ile artrite yol açan zararlı maddelerden korumakta yararlı olabildikleri düşünülmektedir. Bilimsel araştırmalar, kakaodaki bazı polyphenol'lerin vücut hücrelerindeki DNA'yı etkileyen serbest radikalleri etkisiz hale getirdiğini göstermektedir.
Kakao kitlesi, yüzde 15 oranında çözülen ve çözülmeyen diyetik lif içerir. Diyetik liflerin gıdaların bağırsaklardan geçmesinde önemli işlevleri bulunmaktadır.
