Florence Nightingale Hastaneleri Uzman Dr. Orhan Geren “Şeker Nasıl Düşürülür?” sorusunu cevaplıyor:
Şeker hastalığı, çağın hastalıkları arasında ilk sıralarda sayılabilecek, oldukça yaygın bir kronik hastalık türüdür. Özellikle Tip 2 diyabet, orta yaş ve üzeri bireyleri çok sık etkileyen ve dikkat edilmediği takdirde vücutta ciddi komplikasyonlara yol açabilen bir sağlık sorunudur. Kardiyovasküler hastalıklardan böbrek hasarına ve göz sorunlarına kadar çeşitli komplikasyonlara neden olduğu bilinen diyabet hastalığında aslında tüm bu etkilerin nedeni kontrol altına alınamayan kan şekeridir.
ŞEKER NEDİR?
Diyabet hastalarında insülin hormonunun eksikliği veya dokular tarafından algılanamaması nedeniyle kan şekeri hücre içerisine alınamaz. Bu durum kanda şekerin birikmesi ile gelişen hiperglisemi sorununa yol açar. Sağlıklı bireylerde açlık kan şekeri 70-100 mg/dL aralığında iken diyabet hastalarında bu değer çok daha yüksektir. Bu nedenle hem oral antidiyabetik ilaçlar hem de diyabet diyeti uygulaması ile birlikte kan şekeri normal aralıklara indirilerek bu değer korunmalıdır. Hipergliseminin önlenmesi, diyabetin semptomları ve komplikasyonlarından korunmada oldukça etkilidir.
Diyabet hastalarında diyete gereken özenin gösterilmemesi, karbonhidrat kaynaklarını fazla miktarda içeren sağlıksız ve dengesiz bir beslenme alışkanlığının bulunması veya yetersiz fiziksel aktivite gibi nedenlerle şeker yükselmesi söz konusu olabilir. Yükselen kan şekeri kan damarları, gözler, böbrekler ve sinir hücreleri üzerinde harabiyete neden olur. Bu nedenle kandaki glikoz düzeyi mümkün olduğunca, hızlı bir şekilde kontrol altına alınmalıdır.
Şeker yüksekliği yaşayan birçok birey tarafından merak edilen konular arasında şekeri ne düşürür, şeker nasıl düşer, yüksek şekeri ne düşürür gibi sorular merak konusudur. Şekeri düşüren şeyler konusuna geçilmeden önce bir diyabet hastası için diyabet diyetinin zorunlu olduğu mutlaka bilinmelidir. Şekeri düşürmede etkili olabilecek destekleyici bazı uygulamalar ve çeşitli besinler bulunsa da bunların hiçbiri diyabet diyetinin yerine geçemez. Ancak destekleyici olarak kullanılabilecek bu şeker düşürme uygulamaları hekim ve diyetisyen önerisi ile size verilen diyabet diyetine ek olarak uygulanabilir.
Peki diyete ek olarak yükselen şekeri ne düşürür? İşte evde şekeri düşürmenin sağlıklı ve etkili yöntemleri...
EVDE ŞEKERİ DÜŞÜRMENİN YOLLARI
Parmaktan yapılan kan şekeri ölçümleri veya laboratuvar koşullarında yapılan kan tahlilleri sonucunda kan şekerinin olması gereken aralığın üzerinde çıkması, hiperglisemi anlamına gelir. Hiperglisemi hastalarda sık idrara çıkma, ağız kuruluğu, bulanık görme, çok su içme, çok yemek yeme ve sinirlilik hali gibi çeşitli semptomlara neden olur. Diyabet hastalarında hipergliseminin kontrolü için insülin kullanımı söz konusu ise insülin enjeksiyonlarının zamanında yapılması, diyabet ilaçlarının zamanında ve doğru şekilde alınması çok önemlidir.
İlaç ve insülin uygulamalarının aksatılması veya yanlış zamanda yapılması hipergliseminin yanı sıra hipoglisemiye (şeker düşmesi) de neden olabilir ve bu durum oldukça tehlikelidir. Bu konulara özen göstermenin yanı sıra evde yüksek şeker nasıl düşürülür, evde şekeri ne düşürür sorularına yanıt olarak şu uygulamalar belirtilebilir:
Karbonhidrat Alımını Azaltmak
Karbonhidratlar, vücudun öncelikli olarak kullandığı enerji kaynaklarıdır. Sindirimleri sonucunda enerji eldesinde kullanılmak üzere glikoza dönüştürülen karbonhidratlar, diyabet hastalarında azalmış insülin duyarlılığı nedeniyle hücre içerisine alınamayarak kanda birikir. Bu nedenle özellikle de basit karbonhidratlar olarak bilinen şeker, nişasta, beyaz un, beyaz ekmek ve pirinç, makarna, patates gibi besinler kan şekerinde hızlı yükselmelere neden olur.
Diyabet hastaları bu besinlerden kaçınmalı ve karbonhidrat gereksinimlerini kompleks karbonhidratlardan karşılamalıdır. Kompleks karbonhidratlar bulgur, esmer un ve bu unlardan yapılan ekmekler, kısacası saflaştırılmamış tam tahıllar içeren karbonhidrat kaynaklarıdır. Bu besinlerin sindirimleri, yüksek lif içerikleri nedeniyle daha yavaştır ve kan şekerinde ani yükselmelere yol açmaz. Dolayısıyla şeker hastaları ölçülü olarak kompleks karbonhidrat kaynaklarını tüketmelidir.
Bol Su İçmek
Kan şekerini ne düşürür sorusunun bir diğer önemli yanıtı sıvı alımını artırmak olarak belirtilebilir. Bol su içmek sağlık için çok önemli bir davranış olsa da diyabet hastaları için yeterli su tüketimi daha kritik bir öneme sahiptir. Bol miktarda su içmek idrar çıkışını ve kanda biriken fazla glikozun idrarla atılımını artırdığından hipergliseminin önlenmesinde önemli bir etkiye sahiptir. Dolayısıyla diyabet hastaları, şeker düşürme için günlük minimum 2,5 litre su tüketmeye dikkat etmelidir.
Egzersiz Yapmak
Şekeri düşürmek için ne yapmalı sorusunun oldukça etkili yanıtlarından bir tanesi de düzenli egzersizdir. Egzersiz, vücutta enerji harcamasını artırdığından kanda biriken glikozun kullanılmasını ve dolayısıyla kan şekerinin düşürülmesini destekler. Bu nedenle kan şekeri yüksek olan kişilerin şeker düşürücü bir etki elde etmek için egzersiz yapmaları önerilebilir. Ani ve yoğun içerikli egzersizler diyabet ilaçları veya insülin enjeksiyonu ile birleştiğinde hipoglisemiye neden olabilir. Bu nedenle hafif tempolu, gün içerisine yayılan ve yaşamın bir parçası haline getirilen egzersizler diyabet hastaları için daha sağlıklı olacaktır.
Düzenli Kan Şekeri Ölçümü Yapmak
Şeker hastalarının düzenli olarak kan şekeri ölçümü yapması, hipergliseminin zamanında fark edilmesi ve vücutta hasara neden olmadan önlenmesi için büyük bir öneme sahiptir. Şekeri düşürmenin yolları arasında da sayabileceğimiz bu ölçümler, aynı zamanda medikal anlamda aldığınız diyabet tedavisinin yeterliliğini anlayabilmek için de gereklidir. Evde yapacağınız ölçümler sırasında kan şekerinizin normalden yüksek olduğunu tespit etmeniz halinde ilk yapmanız gereken tükettiğiniz besinleri gözden geçirmektir. Herhangi bir kaçamak veya yoğun nişasta içerikli besin tüketimi söz konusu olmadan sürekli olarak hiperglisemi yaşamanız durumunda bu konuda mutlaka hekiminize bilgi vermelisiniz.
Stresten Uzak Durmak
Stres, diyabet hastalarında hiperglisemi sorunu ile doğrudan ilişkisi bulunan bir durumdur. Stres anında vücudun salgıladığı kortizol, glukagon gibi hormonlardan kaynaklı olarak insülinin etkisi azalır ve kan şekeri yükselir. Dolayısıyla şekeri düşürmek için ne yapılır sorusunun bir diğer önemli yanıtı stresten uzak kalmaktır. Stresin azaltılması açısından uyku düzeni, yoğun çalışanlar için dinlenme süreleri gibi konulara da hassasiyet gösterilmelidir.
Kilo Vermek
Şekeri düşürme yolları arasında çok önemli bir konu da kilo kontrolünün sağlanmasıdır. Fazla kilo ve obezite, artan yağ dokusunun insülin duyarlılığı üzerinde oluşturduğu olumsuz etki nedeniyle diyabetin baş düşmanlarıdır. Şeker yüksekliğini önlemek, karaciğer ve böbrekler üzerinde yük oluşturan yüksek ilaç dozlarını azaltmak için şeker hastaları diyetisyen kontrolünde sağlıklı bir şekilde kilo vererek ideal kilolarına ulaşmalıdır. Evde yapılabilecek egzersizler, sağlıklı bir beslenme planı ile bir araya geldiğinde şeker hastalarının kilo vermesine ve kan şekerini düşürmesine yardımcı olacaktır.
ŞEKERİ DÜŞÜREN YİYECEKLER
Yukarıdaki önerilerin haricinde şekeri düşüren yiyecekler ve içecekler de hastalar tarafından sıklıkla merak edilir. Kan şekerini düşüren besinler nelerdir, kan şekerini düşüren gıdalar hangileridir gibi sorulara yanıt arayan kişiler için önerilebilecek besinlere örnek olarak şunlar belirtilebilir:
Tarçın
Kan şekerinin dengelenmesindeki etkileri pek çok bilimsel çalışmaya konu olmuş olan tarçın, aynı zamanda sağlık üzerinde pek çok olumlu etkisi bulunan sağlıklı bir baharat türüdür. Şeker hastalarının yemekler, meyveler ve süt gibi içecekler ile birlikte bir miktar tarçın tüketmesi, kan şekerinin düşürülmesi açısından fayda sağlar.
Yaban Mersini
Yapısında insülin hormonunun etkisini destekleyici bitkisel bileşenler içeren yaban mersini, kan şekerini düzenleyici etkiye sahiptir. Bu nedenle kan şekerini düşüren yiyecekler ve şekeri düşüren meyveler arasında yaban mersinine de yer verilebilir. Fakat tüketiminde ölçülü olunması önerilir.
Balık
Sağlık üzerindeki faydaları saymakla bitmeyen omega 3 yağ asitlerinin temel kaynağı olan balık, diyabet hastalarında kan şekerinin düşürülmesine yardımcı olacak ara öğün seçeneklerinden bir tanesidir. Yüksek protein içeriği ve barındırdığı sağlıklı yağlar ile kronik hastalıklarla mücadeleyi destekleyen omega 3 özellikle somon, uskumru, hamsi gibi balıklarda bol miktarda bulunur.
Yeşil Yapraklı Sebzeler
Kan şekerini dengeleyen besinler arasında bir diğer grup ise yeşil yapraklı sebzelerdir. Yüksek oranda lif ve su içeren yeşil yapraklı sebzeler, hacimlerine oranla çok düşük bir karbonhidrat ve enerji içeriğine sahiptir. Üstelik tokluk hissi sağlamada oldukça etkili olan yeşil yapraklı sebzeler, diyabet hastalarının her öğünde yer vermesi gereken besinler arasındadır.
Yoğurt
Kan şekerini dengeleyen besinler ve şeker düşüren besinler arasında probiyotik bakterilerin önemli bir kaynağı olan yoğurt da mutlaka yer almalıdır. Sütten yoğurt elde edilirken laktozun büyük oranda laktik aside dönüşmesi nedeniyle yoğurt, süte oranla çok daha düşük bir glisemik indekse sahiptir. Buna karşın protein içeriğinin yüksek olması nedeniyle kan şekerini düşüren besinler arasında üst sıralarda yer alan yoğurt, diyabet hastaları tarafından düzenli olarak tüketilmelidir.
Yukarıdaki öneriler doğrultusunda hipergliseminin önlenmesi ve kan şekerinin belirli ölçüde düşürülmesi mümkün olsa da bunların hiçbiri hekiminiz tarafından önerilen tedavinin yerine geçebilecek düzeyde etkiye sahip değildir. Dolayısıyla eğer siz de hiperglisemi sorunu yaşıyorsanız hekiminize danışarak muayeneden geçmenizde fayda vardır. Yapılacak tahliller doğrultusunda hekiminiz tarafından önerilen tedavi ilkelerine ve diyabet diyetisyeni tarafından size verilen diyet listesine ek olarak yukarıdaki önerilere de dikkat ederek diyabetin olumsuz etkilerinden ve şeker yüksekliğinden korunabilirsiniz.
Şeker Nasıl Düşürülür? (florence.com.tr)
