Covid-19 enfeksiyonu dünyayı ve ülkemizi etkilemeye devam ediyor. Koronavirüsün yayılmasını engellemek adına yaşam tarzımızda büyük değişiklikler görülürken, pek çok insan virüse yakalanma endişesiyle, tedbir amaçlı olarak, sağlık sorunlarını dahi erteleyebiliyor. Diş hastalıkları da en çok ertelenen rahatsızlıklar arasında yer alıyor. Bu durum, koronavirüs pandemisinin süresinin uzaması ile birlikte tedavisi ötelenen küçük bir çürüğün büyüyerek diş kaybına dönüşmesine neden olabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Ağız ve Diş Sağlığı Bölümü’nden Dt. Aslı Tapan, pandemi döneminde ağız ve diş sağlığında dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi. Salgının başlarında diş hekimlerinin ortak düşüncesi sadece acil müdahale gerektiren işlemlerin yapılması şeklindeydi. Bu dönemde yalnızca şiddetli ağrı, düşme veya çarpma sonucu dişlerin darbe alması, kırılması, diş protezinin düşmesi, ağızdaki sabit restorasyonun kırılması, kopması ve çene travmaları gibi acil durumlara müdahale edildi. Fakat sürecin uzaması, acil durumu olmayan ve tedavilerini erteleyen hastaların da tablolarının ağırlaşmasına ve şikayetlerin artmasına neden oldu. Bazı diş problemlerinin ertelenmesi beklenmedik sorunlara yol açabiliyor Basit bir diş ağrısında bile uzun süre beklemek, sorunun giderek derinleşmesine ve uygulanacak tedavinin de kapsamının genişlemesine, süresinin uzamasına yol açabilmektedir. Kronik rahatsızlıkları da olan hastaların diş çürükleri ilerleyerek daha ağrılı ve enfeksiyonlu bir tabloya dönüşebilmektedir. Durumun bu hale gelmesini engellemek adına hastalar hastaneye, kliniklere ya da muayenehaneye gelmeden önce diş hekimleriyle konuşmalı, var olan sorunu anlatmalı, beklemenin ne gibi problemler yaratabileceği ya da erken müdahalenin avantajları hakkında karar verilmeli ve bu yönde hareket edilmelidir. Önlemler hem hastayı hem diş hekimini koruyor Pandemi döneminde tedaviler hastayı ve hekimi koruyacak şekilde önlemler alınarak uygulanmaktadır. Diş hekimleri ve yardımcı sağlık personeli zaten pandemi öncesinde de kullandıkları koruyucu ekipmanları, yani maske, gözlük ve eldivenleri, bu dönemde daha dikkatli ve yoğun kullanmaya başlamıştır. Daha büyük ve koruyucu gözlükler, siperlikler takarak, koruyucu tulumlar, steril önlükler giyilmektedir. Ayrıca hastaları saat aralıklı randevu ile kabul ederek, işlem odalarının her hastadan sonra rutin olarak sterilizasyonunun sağlanması ve havalandırılması; hasta, diş hekimi ve sağlık personelini virüse karşı korumaktadır. Diş operasyonlarında ameliyathane prosedürü uygulanıyor Hastaların olabildiğince kısa sürelerde klinik, muayenehane ya da hastane ortamında bulunmasını sağlamak öncelikler arasında yer almaktadır. Buradaki amaç tedavileri sağlıklı ve hızlı ilerletmektir. Hasta geldiğinde ateş ölçümleri yapılarak hastanın şikayetleri alınmaktadır. Dişinde ne gibi sıkıntılar yaşıyor, Covid-19 açısından risk taşıyor mu ? gibi detaylar sorgulanmaktadır. Bütün bunlara ek olarak her hastadan ameliyathane prosedürlerine uygun bir şekilde, bir gün önce Covid-19 testi istenmekte ve testi negatif çıkanlara işlem yapılmaktadır. Tercih olarak kısa sürecek işlemler öncelikli tutulmaktadır. Uzun sürecek işlemlerde ise hasta ve diş hekimi durumun aciliyetini değerlendirerek karar vermelidir. Enfekte olma riski en aza indiriliyor Her hastadan sonra ortamın steril edilmesi büyük önem taşımaktadır. Prototip restorasyon planlanıyorsa; ölçülerin steril hale getirilmesi, aletlerin dezenfekte edilmesi zaman alan işlemlerdir. Bu da hasta aralarına gereken zaman boşluğunun korunmasını gerekli kılmaktadır. Bekleme salonlarında da hasta bekletmek doğru değildir. Aynı ortamda bekleyen insanlar ortamı enfekte edebilmektedir. Pandemi döneminde muayene odalarına hasta yakını da alınmamaktadır. Bütün bu önlemler hastaların diş tedavilerinin virüs riski yaşamadan gerçekleşmesi için alınmaktadır. Ağız bakımınızı düzenli olarak yapın Pandemi döneminde de evde diş bakımlarının çok iyi yapılması ve aksatılmaması gerekmektedir. Hastalığın yayılımını en aza indirmek adına alınan önlemler ve kısıtlamalar sonucu insanlar evlerinde daha çok zaman geçirmek zorunda kalmaktadır. Az hareket etmek ve sıkıntıdan daha çok atıştırmak, herkesin yaşadığı sorunlar arasında yer almaktadır. Gece geç saatlere kadar bilgisayar ya da tv başında olmak, atıştırma yapma ihtimalini artırmaktadır. Bu tarz tüketiminin artması, insanların paketli ve sağlıksız gıdaları daha çok tüketmesine neden olabilmektedir. Sağlıksız gıdaların fazla tüketilmesi ve ihmal edilen ağız sağlığı diş eti hastalıklarında artışa yol açmaktadır. Bunu önlemek için gece yatmadan önce mutlaka ağız bakımı yapılmalıdır. Çocuklarınıza bu konuda örnek olun Diş, diş eti ya da oluşacak başka problemlerin önüne geçebilmek için ağız bakımına ekstra önem vermek gerekmektedir. Atıştırmalıklar azaltılmalı, daha sağlıklı seçenekler tüketilmeli, rutin olarak dişler düzenli bir şekilde fırçalanmalı ve ara yüz temizliği aksatılmamalıdır. Ağız bakımı için doğru ürünler, doğru zamanda kullanılırsa ağız hijyeni ve sağlığı korunacaktır. Çocukların da evde bulunduğu bu dönemde aynı uyarılar kuşkusuz çocuklarımız için de geçerlidir. Yetişkinlerin ağız bakımını ve temizliğini düzenli bir şekilde yapması çocuklarımız için örnek olacak, onlara ağız bakım alışkanlığını öğretecek ve ağız sağlıklarını koruyacaktır.