ALİ KEMAL AKAN, GAZİ NOGAY / TBMM (AA)
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu çalışmalarına ilişkin, "Şimdi Komisyonumuzun son eşiğine gelinmiştir. O da ortak bir rapor yazılması ve buradaki tekliflerin yasalaşması" dedi.
"Terörsüz Türkiye" hedefi doğrultusunda TBMM'de kurulan Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu, TBMM Başkanı Kurtulmuş başkanlığında toplandı. Kurtulmuş, Komisyonun TBMM Tören Salonu'nda gerçekleştirilen 20. toplantısının açılışında, Libya Genelkurmay Başkanı Orgeneral Muhammed Ali Ahmed Al Haddad ve beraberindeki askeri heyeti taşıyan uçağın düşmesi nedeniyle büyük üzüntü yaşadıklarını belirtti, dost ve kardeş Libya halkına TBMM ve Türk milleti adına başsağlığı dileğinde bulundu.
Orgeneral Al Haddad ve beraberindeki heyetin Ankara'da mevkidaşları ve Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ile gerçekleştirdiği verimli görüşmelerin ardından kazanın yaşandığını hatırlatan Kurtulmuş, ilk andan itibaren ilgili bütün kurumların olay yerine intikal ettiğini ve arama kurtarma çalışmalarının gerçekleştirildiğini, olayın nedeninin ortaya çıkarılmasına yönelik sürecin devam ettiğini bildirdi.
20. toplantısını gerçekleştiren Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonunun önemli bir misyonu gerçekleştirdiğini bildiren Kurtulmuş, Komisyonun sadece ele aldığı konunun önemi ve ağırlığı dolayısıyla değil, aynı zamanda demokratik müzakere usullerini en güçlü şekilde ortaya koyması bakımından da tarihi bir görev icra ettiğini vurguladı.
Demokratik olgunlukla herkesin fikrini açık şekilde ifade ettiği, bütün sözlerin kamuoyuna açık olduğu ve tutanak altına alındığı faydalı çalışmaların yapıldığını aktaran Kurtulmuş, "Bu çerçevede şimdiye kadar 19 toplantıda 58 oturum gerçekleşmiş, 86 saatlik bir görüşme takvimi ortaya konulmuş ve toplamda da 135 kişi dinlenerek 4 bin 139 sayfa tutanak tutulmuştur. Dinlenenlerin hemen hemen toplumun bütün kesimlerini kapsayan sivil toplum kuruluşları, akademisyenler ve kanaat önderleri olması hem de bütün bunlarla ilgili ortaya konulan fikirlerin hepsinin kayıt altına alınarak Türkiye siyasi tarihine önemli bir dokümanın kazandırılmış olduğunu ifade etmek isterim." diye konuştu.
Kurtulmuş, komisyonun çalışmaları bakımından kritik eşikleri fevkalade büyük hassasiyetle ve özverili çalışmalarla aştıklarını belirterek, "Şimdi Komisyonumuzun son eşiğine gelinmiştir. O da ortak bir rapor yazılması ve bu raporun TBMM Genel Kuruluna verilerek buradaki tekliflerin yasalaşması ve diğer tekliflerin yerine getirilmesiyle ilgili sürece öncülük etmek. Bu çerçevede siyasi partilerimiz rapor hazırlama sürecinde, Komisyonda temsil edilen siyasi partilerimizin tamamı raporlarını Başkanlığımıza sunmuş, kendileri açısından önemli gördükleri konuları açık bir şekilde raporlarında ifade ederek partilerimizin her birisi için ayrı bir siyasi tutum belgesi olarak raporlar, Meclis Başkanlığına intikal edilmiştir." ifadesini kullandı.
Söz konusu raporların geçen hafta itibarıyla Meclisin sitesinden kamuoyuna açıldığını hatırlatan Kurtulmuş, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Kamuoyunda partilerimizin hazırladığı bu raporlar üzerinde tartışmalar devam ediyor, devam edecektir. Ancak bu raporlardan esas muradımız her partinin kendi siyasi tutum belgesi olarak ortaya koyduğu rapor var olmakla birlikte herkesin, gönlümüz arzu eder ki hatta muhalefet şerhi düşmeksizin kabul edebileceği ortak bir raporun hazırlanması süreci de önümüzde duruyor. Bu sürecin de başarıyla sonuçlanmasıyla birlikte çok önemli, hayati bir eşik daha aşılmış olacaktır. Bu çerçevede önümüzdeki süreçte partilerimizin farklı fikirlerini daha yakınlaştırabilmek için temaslarının artırılmasının yararlı olacağı kanaatindeyim. Böylece ortak bir noktaya ulaşmak daha kolay olacaktır.
Ayrıca komisyon çalışmalarımızın ortaya koyduğu bu demokratik nezaket, usul ve üslup bakımından ortaya konulan büyük olgunluk ve nezahatın da Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu çalışmalarına örnek olmasını temenni ediyorum. İnşallah kısa bir süre içerisinde nihai raporumuzu bitirerek burada hep beraber üzerinde ortaklaştığımız metni Türkiye kamuoyuyla paylaşmak mümkün olur. Ancak bu sürede nihai raporun tamamlanabilmesi için öyle görünüyor ki arkadaşlarımızla, parti temsilcilerimizle yaptığımız istişarelerde de ortaya çıktı, ilave bir süreye ihtiyaç olacak. Onun için değerli hocalarımızın sunumunu dinledikten sonra ilave bir süreyle ilgili komisyonumuzun kararını almak için reylerinize başvuracağız."
Komisyonda çok sayıda ismin konuşma yaptığını anımsatan Kurtulmuş, "Bu görüşmelerde tutanak analizlerinin yapılması, yani en çok hangi konular üzerinde konuşuldu, burada fikirlerini ifade eden farklı siyasi kanaat ve görüşlere sahip katılımcıların komisyonumuza verdikleri bilgilerde kendilerince önemli gördüğü hususlar nelerdir bunlarla ilgili bir tutanak analizine ihtiyaç olduğunu gördük. Bu çerçevede de değerli hocalarımız Prof. Dr. Havva Kök Arslan ve Dr. Murat Sevencan, tutanak analizleri ile ilgili bir akademik çalışmayı gerçekleştirdiler. Kendileri bize burada bütün bu görüşmeler çerçevesinde hangi önemli terimler üzerinde konuşulduğunu ve esas ortak noktaların neler olduğunu anlatacaklar." bilgisini paylaştı.
"Türkiye'nin içeride cephesini tahkim etmek, kardeşliğini, barışı, çatışmasızlığı kurmak için artık çok uzun vakitlerinin olmadığı aşikardır"
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, bölgedeki ve dünyadaki gelişmelerin hızlı ama aceleye getirmeden adımlar atmayı zorunlu kıldığını belirterek, "İsrail'in eli kanlı Başbakanı'nın, Yunanistan Başbakanı ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Başbakanı'nı da yanına alarak örtülü olarak ülkemizi suçlayan, hatta tehdit eden sözlerini dikkate aldığımızda, aynı şekilde kuzeyde Rusya-Ukrayna savaşının artık Karadeniz'e taşınmak üzere olduğu bir ortamı göz önüne aldığımızda, Türkiye'nin içeride cephesini tahkim etmek, kardeşliğini, barışı, çatışmasızlığı kurmak için artık çok uzun vakitlerinin olmadığı aşikardır." dedi.
Kurtulmuş, Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu'nun TBMM Tören Salonu'nda gerçekleştirilen 20. toplantısında, komisyonun bugüne kadar yaptığı çalışmalar kapsamında tutanak içerik analiz raporu başlıklı bilimsel çalışmaları ve katkıları dolayısıyla Üsküdar Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Havva Kök Arslan ile Dr. Murat Sevencan'a teşekkür etti.
Komisyonun nihai raporu hazırlanırken bu çalışmanın da yol göstereceğini ifade eden Kurtulmuş, sadece buna odaklanarak bir rapor hazırlanmayacağını belirtti.Komisyon çalışmalarına başladıkları süreçten bu yana fevkalade olumlu ve ümitli olduğu bir noktada durduğunu dile getiren Kurtulmuş, değerlendirmesine şöyle devam etti:
"Çok zor bir süreçti. Birçok mayınlı araziyi geçtik, birçok aşılması gereken adımı müştereken ve kararlarımızın tamamını da nitelikli çoğunluklarla alarak buraya kadar geldik. Şimdi daha umutlu olmam konusunda iki önemli verinin elimizde olduğunu ifade etmek isterim. Birincisi, burada her ne kadar daha evvel milletvekili arkadaşlarımız görüşlerini ifade ettilerse de her ne kadar burada bulunan siyasi partilerin hepsinin geçmiş dönemlerde bu konuyla ilgili kapsamlı raporları ve fikirleri hepimizce malum ise de ilk sefer bu sürece ilişkin yeni bir rapor hazırlığının partilerden talep edilmesi ve bunun sonucunda partilerin kendi görüşlerini içeren kapsamlı raporlarını Başkanlığa sunması fevkalade önemli bir adımdı.
Artık burada bulunan 10 siyasi partinin her birisinin bu konuyla ilgili neler düşündüğünü gayet iyi biliyoruz. Her partinin kendi siyasi perspektifi açık bir şekilde ortadadır. Ama çok açıktır ki hiçbir partinin bütünüyle görüşlerinin yer aldığı, benimsendiği bir nihai raporun hazırlanması doğru da değildir, mümkün de değildir. Dolayısıyla görüşlerini bildiğimiz partilerin, siyasi eğilimlerin, bundan sonra ortak bir metnin üzerinde odaklanması ve bunu çıkarabilmesinin fevkalade daha kolay olduğunu düşünüyorum. Çünkü bunlar anlaştıklarımızdır, anlaşmadıklarımızla ilgili raporumuz da Türkiye kamuoyunun zaten bilgisi dahilindedir."
Kurtulmuş, siyasi partilerin, kendi raporlarındaki görüşlerini yakınlaştırabilmek için birtakım müzakereler yapmasının sürece büyük bir katkısının olacağını vurguladı.
"(Raporun hazırlanması) Bu süreç içerisinde ben de elimi taşın altına koyacağımı ifade etmek isterim"
TBMM Başkanı Kurtulmuş, Komisyonun, en zor meseleyi bile en olgun bir şekilde tartışmasını başarabilmesinin bir diğer önemli konu olduğuna işaret ederek, şunları kaydetti:
"Eğer böyle olmamış olsaydı, 4,5 aylık bu süreç içerisinde komisyon toplantılarımız, eski tabiriyle muhataralı, kavgalı gürültülü olsaydı, insanlar arasında fikir ayrılıklarına rağmen aynı Meclis'te oturamayacak, birbirlerinin yüzüne bakamayacak durumda olsalardı, zaten komisyon çalışması bu noktaya gelmezdi. Birkaç tartışmanın dışında bugüne kadar da büyük bir olgunlukla geldi. Demek ki bundan sonraki süreçte de bir ya da birkaç partinin değil bütün partilerin ortaklaşabileceği bir rapor yazılmasının daha kolay olduğunu düşünüyorum. Ama emek gerekiyor. Bu 20. toplantıya gelmek için sadece toplantının değil, toplantı dışında da ne kadar büyük emeklerin olduğuna hepiniz birinci derecede şahitsiniz. Bunu hepimizin önemsediğini düşünüyorum. Dolayısıyla bu süreçte herkesin fikirlerinin alınacağı, herkesin katkılarının sağlanacağı bir süreci gerçekleştirmeye çalışıyoruz. Aslında Komisyon Başkanı olarak, Meclis Başkanı olarak benim için kolay yol, sizin raporunuzu ortak bir şekilde hazırlamanız ve bunu kamuoyuyla birlikte paylaşmamızdır. Ama bu süreç içerisinde ben de elimi taşın altına koyacağımı ifade etmek isterim."
Siyasi partilerle komisyon öncesi toplantı
Pazartesi ve salı günleri, Meclis'te grubu bulunan siyasi partilerin Komisyon üyeleriyle gayriresmi olarak bir araya geldiklerini, ortak çalışmanın nasıl yapılması gerektiğini görüştüklerini dile getiren Kurtulmuş, bu görüşmelerin fevkalade verimli geçtiğini söyledi.
Daha sonra Meclis'te temsil edilen siyasi partilerin Komisyon üyeleriyle bir araya geldiğini hatırlatan Kurtulmuş, "Siyasi partilerimizden 3 tanesi toplantı talebini olumlu karşıladı ve dün iki tanesi fiziken burada olduğu için gerçekleştirdik. Bir arkadaşımız Demokratik Sol Parti Genel Başkanı ile de bugün bu toplantıdan sonra tekrar bir araya gelerek bu konuyla ilgili fikirleri paylaşacağız. Dolayısıyla çoğulcu bir anlayışla burada temsil edilen bütün siyasi partilerin görüşlerinin alınması için özel bir gayret sarf ettiğimizin bilinmesini isterim." ifadesini kullandı.
Verilen raporların hepsinin Meclisin internet sitesinde yer aldığını belirten Kurtulmuş, parlamentoda temsil edilmeyen partilerden de görüşlerin alındığını, bunların Başkanlığın Komisyon çalışmalarıyla ilgili dosyasında bulunduğunu aktardı.
"Zamanın ruhunun ve zorunluluğun altını çizmek isterim"
"Terörsüz Türkiye" sürecinde gelinen aşamadaki zamanın ruhuna dikkati çeken Kurtulmuş, Türkiye'nin ayaklarına pranga olarak vurulan terörden tamamıyla arındırılmış, çatışmadan tamamıyla uzaklaştırılmış bir Türkiye'nin kurulmasının, bölgesel gelişmeler çerçevesinde zamanın yüklediği hem sorumluluk hem de zorunluluk olduğunu vurguladı.
Bu süreçte şimdiye kadar önemli bir mesafe alındığını anımsatan Kurtulmuş, bu zorunluluğun gereği olan barış, kardeşlik dilinin kullanılabilmesinin fevkalade önemli olduğunu dile getirdi.Kurtulmuş, "Hem dilimiz kardeşliği, barışı söyleyecek hem elimizdeki evraklar kardeşliği, barışı söyleyecek ama başka şekilde davranıp başka şekilde konuşmak bu sorunu çözmeye katkıda bulunmaz. Onun için zamanın ruhunun ve zorunluluğun altını çizmek isterim." diye konuştu.
"Bölgemizdeki ve dünyadaki gelişmeler hızlı ama aceleye getirmeden adımlar atmamızı zorunlu kılıyor"
Sınırsız bir zamanda olunmadığına da işaret eden Kurtulmuş, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bölgemizdeki ve dünyadaki gelişmeler hızlı ama aceleye getirmeden adımlar atmamızı zorunlu kılıyor. Özellikle geçtiğimiz günlerde Kudüs'te yapılan bir toplantıda, İsrail'in eli kanlı Başbakanı'nın, Yunanistan Başbakanı ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Başbakanı'nı da yanına alarak örtülü olarak ülkemizi suçlayan, hatta tehdit eden sözlerini dikkate aldığımızda, aynı şekilde kuzeyde Rusya-Ukrayna savaşının artık Karadeniz'e taşınmak üzere olduğu bir ortamı göz önüne aldığımızda, Türkiye'nin içeride cephesini tahkim etmek, kardeşliğini, barışı, çatışmasızlığı kurmak için artık çok uzun vakitlerinin olmadığı aşikardır.
Bunun için Türkiye'yi kuşatma hedeflerini, niyetlerini de iyi okumak durumundayız. Eğer tarihe karşı bir sorumluluğumuz varsa, önemli sorumluluklarımızdan birisi de Türkiye'nin etrafındaki gelişmeleri en iyi şekilde anlamak ve cevabını en iyi şekilde vermektir. Bunun cevabının en iyi şekilde verilmesinin yolu, emperyalistlerin içimizdeki oyunlarını bozmak için kardeşliği ilanihaye, kıyamete kadar tesis edecek adımların atılmasıdır. Bunun için tabii ki kardeşliğin sadece sözle değil, kardeşlik hukukunun gereklerinin de yerine getirilerek atılması gereken bir adım olduğunun farkındayım. Eğer bu zamanın ruhunu ıskalarsak sadece bir komisyon çalışması başarısız sonuçlanmış olmaz, aynı zamanda da maalesef Türkiye bu tarihi fırsat kapısını kapatmış olur. Bunun için herkesin üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmesi lazım."
Komisyonun görev süresi iki ay uzatıldı
Komisyondaki siyasi partilerin, siyasi pozisyonunu koruduğunu ve buna rağmen herkesin, "Ortak bir noktada nasıl buluşulabilir ve buluşulmazsa bunun maliyeti ne olur?" düşüncesiyle hareket etmeye gayret gösterdiğini ifade eden Kurtulmuş, "Ümit ederim ki bu çalışmalarımızı faydalı bir sonuca ulaştıracağız." dedi.
Mükemmel bir sonuç ortaya konulsa bile "Terörsüz Türkiye" projesinin tamamının Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu'nun çalışmalarıyla sağlanabilecek bir husus olmadığını kaydeden Kurtulmuş, "Hem devletin bütün kurumlarının eş güdüm içerisinde çalışmaya devam etmesi hem Türkiye'nin içinde ve dışındaki gelişmelerin, özellikle terör örgütünün bir şekilde tasfiye süreçlerinin takip ve kontrol edilmesi fevkalade önemlidir. Kamuoyunun da bu çerçevede bilgilendirilmesi büyük oranda bizlere, siyasi partilere düşüyor." görüşünü paylaştı.
TBMM Başkanı Kurtulmuş, nihai raporun hazırlamasının ilk olarak belirlenen sürede yetişmeyeceğini ifade ederek, komisyonun görev süresinin 31 Aralık 2025 tarihinden geçerli olmak üzere iki ay uzatılması hususunu oylamaya sundu ve oy birliğiyle kabul edildi.
Planlanmış bir toplantının şu an bulunmadığını söyleyen Kurtulmuş, eğer komisyon toplantısı yapılması gerekirse vaktinden önce üyelerin bilgilendirileceğini kaydetti.
TBMM Başkanı Kurtulmuş gazetecilerle sohbet etti
Toplantının ardından gazetecilerle sohbet eden ve sorularını yanıtlayan Kurtulmuş, bundan sonraki süreçte Komisyonun, ihtiyaç olması halinde toplanacağını söyledi.
Bir gazetecinin, "İnsanların 'bir şey çıkmayacak' algısına kapıldığı" şeklindeki sözleri üzerine Kurtulmuş, "Bütün meseleyi çözecek olan Komisyon değil. SDG'nin silah bırakmasını Komisyon nasıl sağlayacak? Görünür burası olduğu için. Doğrusu da şu: şimdiye kadar ki bütün süreçleri biliyoruz. Rahmetli Özal'ın, Demirel'in, Erbakan'ın, hatta AK Parti'nin 2013 meselesinde iş, hiçbir zaman bu seviyeye, Meclis'te siyasetin bütünüyle vaziyet ettiği bir ortama gelmedi. O bakımdan önemli. Komisyonda bazı şeyler tekraren söylenmiş olsa da hepsinin faydası var." değerlendirmesinde bulundu.
Kurtulmuş, "AK Parti'nin raporunda, PKK'nın dağılmasının tespiti ve teyidi meselesi vardı. Bu çerçevede MİT Başkanı'nın ya da ilgili bakanların bir sunumu yeniden düşünülür mü?" sorusuna, "Duruma göre. Ama 'terör örgütü kendisini feshetmiştir' kararını verecek olan burası değil." yanıtını verdi.