ABDULLAH ŞANLIDAĞ
Kahramanmaraş, 6 Şubat depremlerinin ardından büyük bir yeniden yapılanma sürecine girdi. Devletin yoğun gayretiyle TOKİ ve Emlak Konut tarafından on binlerce konut inşa edilmekte, kentsel dönüşüm projeleri gündeme alınmakta, altyapı yatırımlarıyla şehrin geleceği yeniden inşa edilmektedir. Şüphesiz ki bu çabalar, halkın barınma hakkını güvence altına almakta ve şehirlerin modernleşmesine ivme kazandırmaktadır. Ancak bütün bu olumlu gelişmelerin gölgesinde, yıllardır çözüme kavuşturulamayan iki temel mesele adeta kangrene dönüşmüş durumdadır: Aksu Çayı’nın kirliliği ve Pazarcık çevre yolu eksikliği.
Aksu Çayı: Hayatı Zehirleyen Akış
Yaklaşık otuz yıldır Kahramanmaraş’ın en önemli çevre sorunlarından biri olan Aksu Çayı kirliliği, yalnızca yerel değil, bölgesel ölçekte de büyük bir tehlike oluşturmaktadır. Fabrikalardan arıtılmadan bırakılan kimyasal atıklar, çayın doğal ekosistemini yok etmiş, suyu zehir hâline getirmiştir. Dahası, bu kirli akış yalnızca Kahramanmaraş’ı değil, Sır Barajı’na ve oradan da Adana’ya kadar ulaşan geniş bir havzayı etkilemektedir.
Bu durumun iki boyutu vardır:
Ekolojik Boyut: Su canlılarının yok oluşu, tarım arazilerinde verim kaybı ve yeraltı su kaynaklarının kirlenmesi.
Toplumsal Boyut: Halkın sağlığı doğrudan tehdit altındadır. Kanser vakalarından solunum rahatsızlıklarına kadar pek çok hastalık bu kirliliğin dolaylı sonuçları arasında yer almaktadır.
Çözüm ise açıktır: Arıtma tesislerinin etkin şekilde devreye alınması, tesislerin sürekli çalıştırılması ve fabrikaların sıkı denetime tabi tutulması. Çevre hukuku yalnızca kâğıt üzerinde değil, sahada da işletilmelidir. Filtresiz üretim yapan işletmelerin faaliyetlerine göz yumulması, hem hukuka hem de kamu vicdanına aykırıdır.
Pazarcık Çevre Yolu: İlçe Merkezinde Tehdit
Diğer kangrenleşmiş mesele ise Pazarcık ilçesindeki çevre yolu eksikliğidir. Bugün ağır tonajlı kamyonlar ve otobüsler, ilçenin dar sokaklarından geçmekte, hem trafik güvenliğini hem de günlük yaşamı felç etmektedir. Ölümlü ve yaralanmalı kazalar bu nedenle sık sık yaşanmaktadır.
Oysa bu proje için siyasi irade ve kamuoyu desteği mevcuttur. Milletvekili Dr. Tuba Köksal’ın ifadesiyle, 600 milyon TL’lik yatırım bedeliyle hayata geçirilecek çevre yolu yalnızca ulaşımı rahatlatmayacak, aynı zamanda bölgesel ticaretin gelişmesine de katkı sağlayacaktır. Ancak ne yazık ki yıllardır bu proje bir türlü hayata geçirilememiş, Pazarcık halkı bekleyişe mahkûm edilmiştir.
İki Sorunun Ortak Paydası: Gecikmişlik ve İhmal
Aksu Çayı’nın zehirli akışı ile Pazarcık çevre yolunun yapılmamış olması arasında görünürde hiçbir ilişki yokmuş gibi durabilir. Oysa her ikisi de sistematik bir gecikmenin ve idari ihmalkârlığın tezahürüdür. Bir tarafta doğanın katledilmesine seyirci kalınmakta, diğer tarafta insanların can güvenliği hiçe sayılmaktadır.
Deprem sonrası “yeni Kahramanmaraş” vizyonu konuşulurken, bu iki sorunun göz ardı edilmesi mümkün değildir. Çünkü kentlerin yalnızca binalarıyla değil, altyapısı, çevre sağlığı ve güvenli ulaşım ağlarıyla var olduğu unutulmamalıdır.
Sonuç: Geleceği Kaçırmamak
Bugün Kahramanmaraş için atılacak her adım, gelecek kuşakların yaşam kalitesini belirleyecektir. Aksu Çayı’nın temizlenmesi yalnızca bir çevre meselesi değil, halk sağlığı için bir zorunluluktur. Pazarcık çevre yolunun yapılması ise yalnızca bir ulaşım yatırımı değil, insan hayatına verilen değerin somut göstergesidir.
Dolayısıyla, Kahramanmaraş’ın yeniden inşasında doğaya saygılı, insanı merkeze alan ve gecikmiş sorunları çözüme kavuşturan bir yaklaşım elzemdir. Aksi takdirde, yükselen yeni binaların gölgesinde, yıllardır biriken problemler geleceğin huzurunu gölgelemeye devam edecektir.