İnsan vücudu için çok önemli bir mineral olan demirin eksikliği; güçsüzlük, yorgunluk ve bağışıklık sistemi üzerine olumsuz etkilere yol açabiliyor. Sabri Ülker Vakfı, kırmızı et, sakatat, yumurta, koyu yeşil yapraklı sebzeler, tam tahıllar, pekmez ve kuru meyve gibi demir bakımından zengin besinlerin tüketiminin önemine dikkat çekiyor ve ekliyor: “Bu besinlerin C vitamini ile birlikte tüketilmesi, demirin emilmesi ve vücutta kullanılmasını artırıyor. Örneğin akşam yemeğinde kırmızı etin yanında yeşil salata tüketmek kırmızı etteki demirden daha fazla yararlanmanıza olanak sağlıyor.” Halk arasında kansızlık olarak bilinen anemiyi Dünya Sağlık Örgütü, kandaki hemoglobinin 15 yaş üstü erkekte 13 g/dL’nin (Desilitre başına gram ölçüsü) altı, 15 yaş üstü ve gebe olmayan kadında 12 g/dL’nin altı ve gebelerde 11 g/dL’nin altında olması diye tanımlıyor. Demir eksikliği ve demir eksikliği anemisi ise birbirinden farklı iki tanım. Vücudun toplam demirinin azalması, demir eksikliği anlamına geliyor. Demir eksikliğinin başladığı erken evrelerde anemi henüz oluşmuyor. Buna karşın demir eksikliği anemisi ise demir eksikliğinin eritrosit (kırmızı alyuvar hücreleri) yapımını azaltması sonucu anemi geliştirdiği durum için kullanılıyor. Vücutta, kas hücrelerinde bir protein olan miyoglobini oluşturmak için demire ihtiyaç var. Demir aynı zamanda, vücutta önemli bazı kimyasal reaksiyonları yürüten enzimler için gerekli bir mineral olarak karşımıza çıkıyor. Menopoz öncesi kadınlarda yaygın Demir, vücudun kırmızı kan hücrelerinde oksijeni taşımakla görevli hemoglobin için de gerekli. Demir seviyeleri çok düşerse, demir eksikliği anemisine neden olabiliyor. Demir yetersizliği anemisi, oksijenin dokulara taşınmasındaki yetersizlik nedeniyle güçsüzlük, yorgunluk, bağışıklık sistemi bozukluğuna yol açabiliyor. Ülkemizde özellikle doğurganlık çağındaki kadınlarda demir eksikliği önemli sağlık sorunları arasında. Bu dönemde alınan günlük ortalama demir miktarı 9.9 mg, alınması önerilen miktar ise 14-18 mg. Demir eksikliği bebekler, ergenler ve hamile kadınlarda hızlı vücut büyümesi nedeniyle ortaya çıkabiliyor. Özellikle menopoz öncesi kadınlarda menstrual periyodda kronik kan kaybı nedeniyle demir kaybı yaşanması ile daha yaygın olarak görülüyor. Kahvaltıda pekmezi ihmal etmeyin! Demir bakımından zengin olan kırmızı et, sakatat, yumurta, koyu yeşil yapraklı sebzeler, tam tahıllar, pekmez ve kuru meyve tüketimi, demir eksikliğinin önlenmesine destek olabiliyor. Bununla birlikte demir içeriği zengin besinlerin C vitamini ile birlikte tüketilmesi, demirin emilmesi ve vücutta kullanılmasını artırıyor. Örneğin akşam yemeğinde yiyeceğiniz kırmızı etin yanında yeşil salata tüketmek kırmızı etteki demirden daha fazla yararlanmanıza olanak sağlıyor. Portakal, greyfurt, limon, kivi, kırmızı biber, maydanoz, brokoli ve yeşil biber C vitamini bakımından zengin besinler olarak öne çıkıyor. Kaynaklar: Türkiye Beslenme Rehberi, 2015 (TÜBER). 2016, Ankara. Erişim Tarihi: 17.02.2021, https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/10915,tuber-turkiye-beslenme-rehberipdf.pdf YILDIZ, A. (2017). Erişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi Tedavisi. Turkiye Klinikleri J Hematol-Special Topics, 10(3), 182-7. Harvard Health Publishing, Harvard Medical School. Iron Deficiency. Erişim Tarihi: 17.02.2021, https://www.health.harvard.edu/a_to_z/iron-deficiency-a-to-z Jian, J., Pelle, E., & Huang, X. (2009). Iron and menopause: does increased iron affect the health of postmenopausal women?. Harvard Health Publishing, Harvard Medical School. A healthy diet is the key to getting the iron you need. Erişim Tarihi: 17.02.2021, https://www.health.harvard.edu/blog/healthy-diet-key-getting-iron-need-201502127710