KUYRUK SOKUMU AĞRISI Kuyruk sokumu ağrısı, günümüzde her yaştan bireyde görülebilen bir rahatsızlıktır. Genellikle direkt üzerine düşmeye bağlı olarak gelişen ağrının şiddeti değişkendir. Bazı durumlarda, bireylerin hayatını oldukça olumsuz yönde etkileyecek derecede şiddetli belirtiler ya da kronikleşen ağrılar görülür. Kuyruk kemiği ağrısı genellikle ameliyatsız tedavi edilebilse de, ender olarak cerrahi tedavi gerekliliği doğabilir. İçindekiler KUYRUK SOKUMU AĞRISI NEDİR? Bel kemiğinin bitim noktası olan koksiks kemiği ya da kuyruk sokumu, 2-5 kemiğin birbirine eklemlenmesi ile oluşan ve üçgen yapıya sahip bir kemik yapısıdır. Kuyruk sokumunun temel işlevi doku, kas ve tendonlar arasındaki bağlantıyı sağlamaktır. Aynı zamanda kuyruk sokumu, bireyler oturur pozisyonda dururken omurgayı destekler. Pelvik tabanda bulunan bazı kasların kaynaşma noktası da koksiks kemiğidir. Koksigodini olarak da bilinen kuyruk sokumu ağrısı, bu bölgede çeşitli nedenlere bağlı olarak oluşur. Kalça üzerine düşme, bu bölgeye darbe alma ya da çeşitli hastalıklar kuyruk kemiğinde ağrıya neden olabilir. Zedelenme, kırılma ya da ezilmelere göre farklı şiddetlerde ağrı hissi duyulabilir. Kuyruk sokumu ağrısının cinsiyetler arasında görülme sıklığı değişiklik gösterir; kadınlara göre erkeklerde 5 kat daha az görüldüğü araştırmalarla ortaya konmuştur. Bunun en önemli nedenleri arasında kadınların pelvik yapısının erkeklere göre çok daha geniş olması bulunur. Bu durumda kuyruk kemiği darbe ve oluşacak hasarlara daha açık konumdadır. Aynı zamanda, doğum sırasında bebeğin hareketlerinin bu bölgede yoğunlaşması da ağrı oluşmasına neden olabilir. Kadınlarda adet dönemlerinde de kuyruk kemiği ağrısı görülebilir. KUYRUK SOKUMU AĞRISI NEDEN OLUR? Kuyruk sokumu ağrısının pek çok farklı nedeni olabilir. Düşme ve yaralanmaların yanı sıra tümör ve enfeksiyon gibi çeşitli hastalıklar da bu bölgede ağrı hissi duyulmasına neden olur. Kuyruk sokumu ağrısının bazı nedenleri şu şekildedir: Kuyruk sokumu bölgesine ya da kemiklere darbe almakUzun süre ayakta kalmak Normal kilonun çok üzerinde ya da çok altında olmak Yanlış pozisyonda oturmakSinir sıkışmaları Omurga bozuklukları Doğumsal kuyruk sokumu anomalileri Tümör Enfeksiyon Bel fıtığı Kemik zarı iltihaplanmaları Cerrahi operasyonlar Jinekolojik sorunlar Pelvik tabanda işlevsel bozukluk Çok ağır eşyaları ya da yükleri kaldırmak Uzun süre hareketsiz kalmak Kadınlar için doğum sırasında yaşanan travmalar Direkt bu bölge üzerine düşme sonucu alınan darbeler ağrının çok görülen nedenlerinden biridir. Düşüş anındaki travma bu bölgede doku, kas ve kemik zedelenmelerine, kırıklara ya da yaralanmalara neden olabilir. Özellikle spor yaparken kalça üzerine düşmek ağrının oluşmasında sık görülen nedenlerden biridir. Bunların yanında, uzun süre boyunca sert zemin üzerinde oturmaktan kaynaklanan ağrılara bazı durumlarda periost olarak da bilinen kemik zarındaki iltihaplanmalar neden olur. Bazı durumlarda ise sinir atakları ortaya çıkar. Alt sakral kemik ve bu bölgenin genelinde nöral pleksus adı verilen sinir grubu bulunur. Bu sinirlerin sert yüzeyle temas etmesi de ağrı nedeni olabilir. Bireylerin kilo durumları da kuyruk sokumu ağrısının önemli bir nedeni olabilir. Çok kilolu kişiler otururken kuyruk sokumu bölgesinde fazla baskı hissedebilir. Tam tersi olarak aşırı zayıf bireylerde ise bu bölgeyi koruyacak bir yağ tabakası yoktur. Bu durumda kuyruk sokumu kemiği hasar alabilir. Kuyruk sokumu ağrısı nadiren de olsa bazı hastalıklardan kaynaklanabilir. Bu bölgede ortaya çıkan enfeksiyon ve tümörler ağrının nedeni olabilir. HAMİLELİKTE KUYRUK SOKUMU AĞRISI NEDEN OLUR? Özellikle ikinci ve sonrasındaki gebeliklerde, bebeğin kuyruk kemiğine baskı yapması nedeniyle kadınlarda bu bölgede ağrı görülebilir. Hamileliğin ilk aylarında da hissedilebilen bu ağrı, son 3 ayda daha şiddetli hale gelebilir. Bunun en önemli nedeni hormonal değişimlerdir. Gebelik süresince salgılanan bazı hormonlar, doğum için kasları hazırlamak amacıyla eklemlerin gevşemesine neden olur. Bu durum da kuyruk kemiğinin kaymasına, dolayısıyla ağrıya sebep olabilir. Gebelik sırasında ortaya çıkan kuyruk sokumu ağrısının bazı nedenleri şu şekildedir: Hapşırma ya da öksürme gibi zorlayıcı hareketler Kabızlık Ağır bir eşya kaldırmak Kuyruk sokumu üzerine düşmek ya da bu bölgeye darbe almak Cinsel ilişkiye girmek Önceki doğumlarda zorluk çekmiş olmak Sert bir yüzey üzerinde uzun süre oturmak KUYRUK SOKUMU AĞRISININ BELİRTİLERİ NELERDİR? Kuyruk sokumu ağrısının belirtileri ve şiddeti, ağrının nedenine göre kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Yaygın olarak görülen belirtiler ise şu şekildedir: Kuyruk sokumu bölgesine temas edildiğinde hissedilen acı ve ağrı hissi Darbe ve düşme durumlarında bölgede gözle görülen doku zedelenmesi ya da yaralar Dışkılama sırasında oluşan ağrı Kadınlar için cinsel ilişki sırasında kuyruk sokumu bölgesinde ağrı ve acı hissi Ayağa kalkarken duyulan şiddetli ağrı Kuyruk sokumu ağrısının görülen yaygın belirtisi genel olarak oturma pozisyonunda ortaya çıkar. Özellikle yumuşak olmayan zeminle temas durumunda bireyler kuyruk sokumu bölgesinde acı hissi duyabilir. Kuyruk sokumu ağrısının altında yatan farklı bir hastalık varsa bu gibi durumlarda bacaklarda da ağrı hissedilebilir. Bazı kişilerde hafif seyreden belirtilerin şiddeti artabilir. Araç kullanmak, bisiklete binmek, eğilmek, merdiven çıkmak gibi aktivitelerde ve hareketlerde kuyruk sokumu ağrısının şiddeti bir anda artabilir. TANI NASIL KONUR? Kuyruk sokumu ağrısının tanısı fiziki muayene ve görüntüleme yöntemleri yardımıyla konur. Uzman hekim, fiziki muayenede hastaların kuyruk sokumuna elle temasta bulunabilir. Gözle görülen bir hasar olmamasına rağmen bölgeye baskı uygulandığında hasta ağrı hissi duyuyorsa koksigodiniden şüphe edilir. Muayene sırasında hastaların tıbbi geçmişleri ve herhangi bir darbe ya da düşme durumu olup olmadığı gibi hastalık süreci de dinlenir. Bazı durumlarda hekimler manuel kuyruk sokumu muayenesi de yapabilir. Rektumdan elle yapılan muayenede kuyruk kemiğinin hareketliliği, kalçanın konumu ve iç organlarda bir etkilenme olup olmadığı kontrol edilir. Elle yapılan muayene sırasında rektum ve kuyruk sokumunda ağrı hissi oluyorsa koksigodini ihtimali üzerinde durulur. Darbe ve düşmelere bağlı olmayan kuyruk sokumu ağrısının tanısında görüntüleme yöntemlerinden yararlanmak gerekir. Röntgen, manyetik rezonans (MR), bilgisayarlı tomografi (BT) gibi görüntüleme yöntemleri aracılığıyla kuyruk sokumu bölgesinde iltihaplanma ya da tümör olup olmadığı anlaşılır. Manyetik rezonans bu yöntemler arasında en sık tercih edilen görüntüleme yöntemidir. MR yöntemiyle yalnızca tümör ya da enfeksiyonlar değil kemik kırıkları, çatlaklar, yaralanmalar ve çevre dokularda herhangi bir zedelenme olup olmadığı da görülebilir. Kemik zarı iltihaplanmaları ya da tümör tespit edilen durumlarda hastalara kontrast madde verilerek tekrar görüntü alınır. Bu sayede kuyruk sokumu bölgesi tüm detaylarıyla görüntülenir. KUYRUK SOKUMU AĞRISININ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR? Kuyruk sokumu ağrısının tedavisi ağrıların nedeni, şiddeti ve hastaların genel sağlık durumlarına göre planlanır. Fizik tedavi, lokal enjeksiyonlar, anestezi altında manipülasyon, cerrahi girişimler temel tedavi yöntemleri arasında bulunur. Medikal yöntemler genellikle ağrıların azaltılması ya da tamamen kesilmesi amacıyla kullanılır. Aynı zamanda tedavi planının da bir parçasıdır. Fizik tedavi, kuyruk sokumu ağrısında yaygın olarak başvurulan tedavi yöntemlerinden biridir. Ağrıların nedeni ve şiddetine göre fizik tedavi sırasında pelvik taban desteklenebilir ya da kuyruk kemiğine komşu kaslar güçlendirilebilir. Aynı zamanda ağrıların şiddetini azaltmak için hastalara egzersiz uygulamaları önerilebilir. Anestezi altında manipülasyon tekniği, son dönemde bu rahatsızlıkta sıkça başvurulan ve genellikle yüzgüldürücü sonuçlar veren bir tekniktir. Bu uygulamada hasta 5 dakika kadar bir süre hafif bir anestezi alarak uyutulur. Uygulamayı yapan kişi rektal tuşe yaparak koksiks bölgesine içeriden özel bir manipülasyon uygular, işlem sonunda ilgili bölgeye bir enjeksiyon da yapılabilir. %%70-80 oranında başarılı sonuçlar alınabilinen uygulama ile, ameliyat olmadan sorunu çözmek mümkün olabilir. Özellikle şiddetli ağrılarda ise reçeteli ya da reçetesiz ilaçlardan yararlanılır. Ağrılar için lokal enjeksiyon uygulamaları da etkili olmaktadır. Steroid içerikli ya da steroid içermeyen ilaçlar hastalara enjekte edilir. Enjeksiyon işlemleri, hem ağrıların azalmasına ya da tamamen kesilmesine hem de fizik tedavi uygulamaları sırasında kasların gevşemesine yardımcı olur. Hangi yöntem uygulanırsa uygulansın hastanın belirli bir süre özel oturma simitleri kullanması, tedavilerin başarı oranını arttırır. Bazı durumlarda kuyruk sokumu ağrısının nedeni altta yatan farklı bir hastalıktır. Böyle bir hastalık tespit edildiğinde tedavi planı öncelikle bu hastalık üzerinden yapılır. Hemoroit gibi hastalıklar, kabızlıkla birlikte kuyruk kemiği ağrısı yapabilir. Bu durumda öncelikle hemoroit tedavi edilir ve kuyruk sokumu ağrısının geçip geçmediği kontrol edilir. Cerrahi yöntemler nadir olarak tercih edilse de kuyruk sokumu ağrısına neden olan farklı hastalıkların tedavi edilmesinde etkili olur. Bel fıtıkları ya da pelvik taban hasarlarında cerrahi müdahalede bulunularak ağrıların giderilmesi sağlanır. Bazı durumlarda ise cerrahi operasyon sırasında kuyruk kemiğinin bir bölümü alınabilir. KUYRUK SOKUMU AĞRISI NASIL GEÇER? Bazı hastalarda kuyruk sokumu ağrısı sadece hafif belirtilerle kendini gösterir. Hafif şiddetteki ağrılar muayeneden önce uygulanabilecek bazı yöntemlerle geçirilebilir. Reçetesiz satılan analjezik ilaçlar ve topikal kremler ağrıların azaltılması amacıyla kullanılabilir. Birlikte uygulanacak sıcak ve soğuk kompres de ağrıların azalmasına yardımcı olur. İltihaplanma riskini düşüren ve kan akışını hızlandıran bu yöntemde, öncelikle ortalama 15 dakika sıcak kompres, daha sonra 15 dakika soğuk kompres yapmak gerekir. Kas zedelenmelerinden ya da uzun süre sert zemin üzerinde oturmaktan kaynaklanan ağrılarda kuyruk kemiği çevresine masaj yapılabilir. Aynı zamanda başlangıç seviyesinde yoga, pilates gibi sporları yapmak da kasların gevşemesini sağlar. Bazı durumlarda kişiler ağrıların artacağı endişesi ile egzersiz yapmaktan ya da hareket etmekten kaçınabilir. Aslında hareketsizlik, tam tersi etki yaratarak ağrıların kronik hale gelmesine neden olabilir. Bu nedenle hafif egzersizlerle kuyruk kemiği çevresindeki kasların çalıştırılması gerekir. Masa başı bir işte çalışanlar ya da günün büyük bölümünü aralıksız oturarak geçirenlerin belli periyotlarla kısa süreli yürüyüş yapması faydalı olmaktadır. Kuyruk kemiği ağrısının hemoroit gibi rektum rahatsızlıklarından kaynaklandığı durumlarda tuz banyosu ve özel yastıklarda oturmak ağrıların azalmasına yardımcı olur. Özellikle simit şeklindeki özel hemoroit yastıkları kuyruk sokumu çevresinde baskı oluşmasının önüne geçer. Prof. Dr.Devrim Akseki Ortopedi ve Travmatoloji MEDICANA INTERNATIONAL İZMİR Kaynak: https://www.medicana.com.tr/saglik-rehberi-detay/12364/kuyruk-sokumu-agrisi