“Eğer dikkatli olmazsanız gazeteler mazlumlardan nefret etmenizi, zalimleri ise çok sevmenizi sağlar”. Malcom X
Tarihte ilk kullanımı Roma imparatorluğu döneminde yapılmıştı. Sistemin gerçek niteliğinin saklanarak gerçek sorunları örtmek gayesiyle halka karşı uygulanan bir yöntemdir. İnsanları yanıltmak gayesiyle yanlış fazla ya da eksik bilgi vermedir.Maksatlı yapılan eksik habercilik veya yalan haberciliktir. Bilgiyi saklama,bilgiyi çarpıtma anlamsızlaştırma ve bilginin içini boşaltmaktır.
Bir çıkar sonucu verilen bilgiyi kasıtlı olarak bozulması veya atlanmasıdır. Günlük yaşamda dedikodu,iftira,lafı çarpıtma,sahte belge,foto montaj gibi yöntemleri de bulunmaktadır. Politika da dezenformasyon adayların zayıf noktalarına yönelik yanlış beyanlar yayarak oy desteğini saptırmak için yapılan kasıtlı hareketlerdir. Bu durum gerçek bilgiyi faydasız kılmaya yöneliktir.
Mevcut olan bir bilgiyi kötü, maksatla kullanma veya çarpıtarak yapılabilmektedir. Bazı gerçek bilginin sadece bir kısmını vererek yanlış yorumlarla bilgiyi dağıtmak. Hedefi şaşırtmak ve akıl çelmedir. Büyütülmesi gereken bir olguyu küçülterek meselenin özü saklanarak detayının ön plana çıkarılmayı da getirir.
Egemen sınıfın medyasında dezenformasyonun taşındığı en önemli araçların başında yer almaktadır. “Psikolojik savaş”başlığı altında da yer bulmaktadır.
Dezenformasyon iletişim ve basın yayın araçlarının gelişmesi ve yaygınlaş masıyla büyük bir yer tutmaya başlamıştır.
Kimyasıyla oynanmış bilgi ise gerçekleri saptırmakla kalmaz galeyana gelmiş kitleleri korkunç olaylara sürekleme nedeni olabileceğinden çok tehlikeli olabilmektedir.
Yanlış bilgilerin etkisiyle halkın belli tepkilere yönelmesi amaçlanmaktadır. Komploya, provokasyona sebep olmaktadır.Günü birlik düşünmek, dünü unutup sadece bugünü yaşamak bencillik umursamama her alanda yüzeyselleşme bu özellikler yaygınlaştığında dezenformasyon da daha etkili hale gelmektedir.
Albert Einstein’da “Propagandayla zehirlenmedikleri sürece kitleler asla savaş düşkünü değiller” demişti.
Dezenformasyona karşı neler yapılabilir? Uyanık olmak elde edilen her türlü bilginin sorgulanması. Mümkün oldukça bir çok kaynaktan teyit edilmesi. Halk kültürünün korunması bilinçlendirmek. Bilimsel araştırma inceleme vb. Yöntemlerle gerçeklerin gösterilmesi.
Özgür Karakaya
